اهمیت همسایه داری (متن منبر و سخنرانی)

اهمّیت همسایه داری

سوال و جواب اول منبر

1-لباس هاي نجسي را كه مي توان با آنها نماز خواند؟ لباس هاي كوچكي چون جوراب و عرقچين كه با آنها نمي توان عورت را پوشاند.

2-چيزي كه اگر خشكش نكني، روز قيامت سبب نور و روشنائي مي شود؟ آب وضوء.

3-چه عملي است كه براي زنان همانند جهاد في سبيل الله است؟ شوهرداري مي باشد.

4-حرز حضرت فاطمه(سلام‌الله عليها) براي چه اموري مطلوب است؟ حرز حضرت فاطمه(س) براي خلاص شدن از زندان و بند و براي رهائي از تب مفيد است.

اهمّیت همسایه داری

ما انسانها در یک زندگی اجتماعی با افراد مختلفی تعامل داریم که یک دسته از این افراد همسایه های ما هستند.

همسایه ها می توانند در کنار نزدیکان و خویشان و یا در فراق ایشان، برای خانواده ها همچون پدری متعهّد و دلسوز، مادری مهربان و صبور، برادری حامی و فداکار، خواهری همدل و صمیمی و خویشاوندی بصیر و خیرخواه باشند. هر کار خیری آثاری دارد و خوب همسایه داری کردن هم دارای برکاتی است از جمله: دفع بلا، کسب سعادت دنیا و آخرت و محبوبیّت در نزد خدا و رسولش و...انسانی که با همسایه ها خوب است و همسایه ها نیز با او خوبند، محلّه ای آرام خواهد داشت و در نتیجه، سلامتیها بیشتر و عمرها طولانی تر خواهد شد پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله ، حرمت همسايه بر انسان را مانند حرمت مادر دانسته است و مي‌‌فرمايد: «حُرْمةُ الْجارِ عَلَي الاِنْسانِ كَحُرمةِ اُمّهِ؛ احترام گزاردن به همسايه مانند احترام گزاردن به مادر است»

روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله از یاران خود پرسید: آیا می دانید حق همسایه چیست؟ حاضران پاسخ منفی دادند. آن حضرت فرمود:

حق همسایه آن ا ست که اگر برای کرایه از شما درخواست کمک کرد، به او کمک کنید. اگر وام خواست، به او بپردازید. هرگاه تهی دست شد، از او دست گیری کنید. چنانچه خیری به او رسید، به او تبریک بگویید. هنگام بیماری، به عیادتش بروید. در مصیبت ها به او تسلیت بگویید. اگر مُرد، در تشییع جنازه اش حاضر شوید. بر ارتفاع خانه خود بدون موافقت او نیفزایید تا مانع وزش نسیم و جریان هوا نشود. هرگاه میوه ای خریدید، مقداری به او هدیه کنید و اگر مایل به این کار نبودید، آن را پنهانی به خانه ببرید و دقت کنید که فرزندتان آن را از خانه بیرون نبرد که فرزند او ببیند و به خاطر آن بهانه گیری کند. با بوی غذای مطبوع خود، او را میازارید، مگر آنکه مقداری برایش بفرستید.

قرآن کریم در کنار دستور به پرستش الهی واحسان به والدین و بستگان و خویشاوندان، توصیه به نیکی و احسان در حق همسایگان نموده است؛ «وَ اعْبُدُوا اللّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ بِذِی الْقُرْبی وَ الْیَتامی وَ الْمَساکینِ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبی وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبیلِ»؛ در روایات نیز تعبیرات نغز و زیبایی درباره اهمّیت همسایه داری آمده

1-نشانه سعادت

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْمَسْکَنُ وَ الْجَارُ الصَّالِحُ وَ الْمَرْکَبُ الْهَنِیءُ؛.»

2. احترام همسایه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «حُرْمَةُ الْجَارِ عَلَی الْإِنْسَانِ کَحُرْمَةِ أُمِّهِ؛

3. سفارش پیامبر صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمود: «اللَّهَ اللَّهَ فِی جِیرَانِکُمْ فَإِنَّهُمْ وَصِیَّةُ نَبِیِّکُمْ مَا زَالَ یُوصِی بِهِمْ حَتَّی ظَنَنَّا أَنَّهُ سَیُوَرِّثُهُمْ؛

4. معیار نیکوکار بودن

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اِذا اَثنی عَلَیْکَ جیرانُکَ اَنَّکَ مُحْسِنٌ فَاَنْتَ مُحْسِنٌ وَ اِذا اَثْنی عَلَیْکَ جیرانُکَ اَنَّکَ مُسِی ءٌ فَأَنتَ مُسِی ءٌ؛ چرا که ممکن است انسان در غیر محل خود عیوب خویش را پنهان کند و خوبی و بدی او شناخته نشود؛ ولی در همسایگی واقعیّت انسان آشکار می شود. به این جهت، فردی که همسایه ها نیکوکارش بدانند، واقعا نیکوکار است.

5. وجود همسایه مؤمن باعث رفع بلا از همسایه می شود.پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اِنَّ اللّه تَعالی لَیَدْفَعُ بِالْمسْلِمِ الصّالِحِ عَنْ مِأَةِ اَهْلِ بَیْتٍ مِنْ جیرانِهِ الْبَلاءَ

6. اوّل همسایه، بعد خرید خانه

همسایه آن قدر در آرامش و امنیّت انسان نقش دارد که قبل از خرید منزل و در نظر گرفتن امتیازات است مکانی و ساختمانی باید نسبت به همسایه ها دقت نمود.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «الْتَمِسُوا الْجَارَ قَبْلَ شِرَاءِ الدَّارِ وَ الرَّفِیقَ قَبْلَ الطَّرِیقِ؛ چون عیب خانه را می توان با تعمیر بر طرف کرد، ولی همسایه معیوب را به راحتی نمی توان اصلاح نمود.

7. امان از همسایه بد

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اِسْتَعیذُوا بِاللّهِ مِنْ شَرِّ جارِ الْمُقامِ فَاِنَّ جارَ الْمُسافِرِ اِذا شاءَ اَنْ یُزایِلَ زایَلَ؛ از شرّ همسایه ماندنی به خدا پناه آورید؛ زیرا همسایه مسافر هرگاه بخواهد برود می رود.»

و همچنین فرمود: «ثَلاثَةٌ هُنَّ اُمُّ الْفَواقِرِ... وَ جارٌ عَیْنُهُ تَرْعاکَ وَ قَلْبُهُ یَنْعاکَ، اِنْ رَأی حَسَنَةً دَفَنَها وَ لَمْ یُفْشِها، وَ اِنْ رَأی سَیِّئَةً اَظْهَرَها و أذاعَها؛ سه چیز در رأس مصیبتهای کمرشکن است:... و همسایه ای که چشمانش تو را می پاید و دلش خواهان رسوایی توست، اگر خوبی ببیند آن را می پوشاند و فاش نمی سازد و اگر بدی ببیند آن را آشکار و همه جا پخش می کند.» رازداری از جلوه های والای اخلاق همسایگی است.

آداب همسایه داری و حق همسایه

1. احسان و نیکی

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اِنْ اَحْبَبْتُمْ اَنْ یُحِبَّکُمُ اللّهُ وَ رَسُولُهُ فَأَدُّوا اِذَا ائْتُمِنْتُمْ وَ اصْدَقُوا اِذا حَدَثْتُمْ وَ اَحْسِنُوا جِوارَ مَنْ جاوَرَکُمْ؛ اگر می خواهید خدا و پیامبرش صلی الله علیه و آله شما را دوست بدارند، [سه کار انجام دهید:] چون امانت به شما می سپارند، وفا کنید و چون سخن می گویید، راست گویید و به همسایگان نیکی کنید.»

همچنین فرمود: «خَیْرُ الْاَصْحابِ عِنْدَ اللّهِ خَیْرُهُمْ لِصاحِبِهِ وَ خَیْرُ الْجیرانِ عِنْدَ اللّهِ خَیْرُهُمْ لِجارِهِ؛ بهترین دوستان نزد خدا کسی است که برای دوستش بهتر است و بهترین همسایه کسی است که برای همسایه اش بهتر است.»

و نیز فرمود: «اَحْبِبْ لِلنّاسِ ما تُحِبُّ لِنَفْسِکَ تَکُنْ مُؤْمِنا وَ اَحْسِنْ مُجاوَرَةَ مَنْ جاوَرَکَ تَکُنْ مُسْلِما؛ برای مردم همان را دوست بدار که برای خویش دوست داری تا مؤمن باشی و به همسایه نیکی کن تا مسلمان باشی.»

2. تفقد و دلجویی

امام علی علیه السلام فرمود: «مِنْ حُسْنِ الْجَوارِ تَفَقُّدُ الْجارِ؛ از [نشانه های] نیکو همسایه داری کردن، دلجویی [از[ همسایه است.»

3. بی توجهی به همسایه - مبادا همسایه گرسنه بخوابد

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «لا یَشْبَعُ الْمُؤْمِنُ دُونَ جارِهِ؛ نباید مؤمن بدون همسایه اش سیر شود [و همسایه گرسنه باشد].»

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «ما آمَنَ بی مَنْ باتَ شَبْعانَ وَ جارُهُ جائِعٌ قالَ وَ ما مِنْ اَهْلِ قَرْیَةٍ یَبیتُ وَ فیهِمْ جائِعٌ یَنْظُرُ اللّهُ اِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقیامَةِ؛ به من ایمان نیاورده است کسی که سیر بخوابد و همسایه اش گرسنه باشد. و نیز فرمود: اهل قریه ای که [سیر ]بخوابد، در حالی که در بین آنها گرسنه ای [خوابیده] است، خداوند به آنها در روز قیامت نظر [رحمت[ نمی کند.»

نقل کرده اند که سید بحر العلوم شبانگاهی یکی از شاگردانش را خواست و با تمام خشم و عصبانیّت بر او خروشید و گفت: در همسایگی تو فردی است بینوا که با چند کودک خود گرسنه به سر می برد.

چرا به حال آنها رسیدگی نمی کنی؟ شاگرد گفت: به خدا سوگند! نمی دانستم که آنها چنین مشکلی دارند. سید گفت: همین که نمی دانستی، مرا خشمگین کرده و الّا اگر می دانستی و اقدام نمی کردی، کافر بودی.

همچنین از امام صادق علیه السلام نقل شده که پس از جدایی حضرت یعقوب از فرزندش یوسف، فـرزنـد دیـگـرش (بـنـیـامـیـن) نـیـز از وی جـدا شـد. ایـن پـیـامـبـر بـزرگ، روزی در حال مناجات به درگاه خداوند عرض کرد:

بـار الهـا! دوری از یـوسـف و نـابـینایی، مرا کم بود که بنیامین را نیز از من گرفتی؟ به او وحـی شـد: ای یـعـقوب! من اگر فرزندانت را میرانده باشم، برایت زنده می کنم و به تو بر می گردانم، ولی، آیا به یادداری که در فلان روز، گوسفندی کشتی و آن را کباب نموده با اهـلت خـوردی و بـه فـلانـی و فـلانـی کـه هـمـسـایـه تـو و روزه دار بـودنـد، چـیـزی نـدادی؟ (۳۲۴)

کنایه از اینکه این بلا به سبب بی توجّهی تو به آن همسایه است.

4. آزار نرساندن

اگر کسی نمی تواند خدمتی به همسایه کند، لااقل به او آزار و اذیّت نرساند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «مَنْ کانَ یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ الْیوْمِ الآخِرِ فَلا یُؤْذی جارَهُ؛ کسی که ایمان به خدا و روز آخر (قیامت) دارد، همسایه اش را آزار ندهد.» و امام رضا علیه السلام فرمود: «لَیْسَ مِنّا مَنْ لَمْ یَأْمَنْ جارُهُ بَوائِقَهُ؛ از ما نیست کسی که همسایه اش از شرّ او در امان نباشد.»

فقط با اعمال عبادی، انسان بهشتی نمی شود؛ باید در کنار آن ارتباطات اجتماعیش نیز سالم و صحیح باشد. یکی از آنها این است که همسایه ها از انسان راضی بوده و مورد آزار قرار نگرفته باشند.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «لاَ یَدْخُلُ الْجَنَّةَ عَبْدٌ لاَ یَأْمَنُ جَارُهُ بَوَائِقَهُ؛ کسی که همسایه اش از شرّش در امان نباشد به بهشت نمی رود.» چراکه خداوند برای بندگان خویش ارزش و عظمت قائل است و هرکس امنیّت بندگان را به هم زند، در پیشگاه او نیز از عذاب در امان نخواهد بود.

خـداونـد، بـی تـوجـّهـی بـه حال همسایگان را نوعی جرم تلقّی می کند و چنان که ذکر شد، پیغمبری بزرگ را به خاطر آن مـورد تـنـبـیـه قـرار مـی دهـد، روشـن است که در پیشگاه او آزار به همسایه تا چه اندازه زشت و نابخشودنی است.

بـه رسـول خـدا صـلی اللّه عـلیـه وآله عرض شد: فلان زن، روزها روزه می گیرد و شبها به نماز می ایستد و صدقه می دهد، ولی همسایه خود را نیز با زبانش می آزارد. حضرت فرمود:

(لا خَیْرَ فیها، هِیَ مِنْ اَهْلِ النّارِ)

خیری در او نیست، او از اهل آتش است.

امام صادق علیه السلام نیز آزار دهنده به همسایه را از رحمت خدا دور می داند:

(مَلْعُونٌ مَلْعُونٌ مَنْ اذی جارَهُ)

از رحمت خدای دور است! از رحمت خدای دور است آن که همسایه اش را بیازارد.

هر گناهی متناسب با خود مجازاتی دارد؛ از جمله، گناه همسایه آزاری است که در روز قیامت شخص همسایه آزار با دست و پای بریده محشور می شود.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره آیه «یَوْمَ یُنْفَحُ فیِ الصُّورِ فَتَأْتُونَ اَفْواجا»؛ «روزی که در صور دمیده می شود و شما فوج فوج وارد محشر می شوید.»

فرمود: «ده گروه از امّت من به صورت پراکنده و جدا از دیگر مسلمانان محشور می شوند:... هفتمین گروه کسانی هستند که «مُقَطَّعَةٌ اَیْدیهِمْ وَ اَرْجُلُهُمْ؛ با دستها و پایهای بریده محشور می شود.»

و آنها همانهایی هستند که «یُؤْذُونَ الْجیرانَ؛ همسایه ها را آزار می دهند.»

چنگيزخان مغول ، قوانيني چند وضع كرد كه مردم به آن عمل كنند ، يكي آن بود كه كسي گوسفند و يا حيوان ديگري را بخواهد بكشند بايد گلوي آنرا بگيرد و خفه كند ، ذبح با كارد ممنوع است كسي اين كار را كند سرش از تن جدا كنند .

يكي از مسلمانان در همسايگي شخص مغول خانه داشت و آن مغول با او بد بود . روزي ديد همسايه مسلمان گوسفند خريده ، پيش خود گفت حتما با كارد آنرا ذبح خواهد كرد . رفت دو نفر از دوستان خود را براي شهادت پشت بام برد و آن مسلمان گوسفند را ذبح كرد؛ آن مغول و دوستانش وارد خانه مسلمان شدند؛ با گوسفند ذبح شده او را گرفتند به حضور چنگيزخان بردند .

چنگيز از آن سو ال نمود كه مسلمان در كوچه اين كار را كرده يا توي خانه ؟

گفت : درون خانه ، گفت شما كجا ديديد ؟ گفت : از بالاي پشت بام ديديم .

چنگيز گفت : حكم ما در ميان كوچه و بازار انجام نشد ، امور پنهاني زياد و خداوند عالم است ، و همه خلافهاي پنهاني را مي پوشاند؛ بعد به جلاد گفت : سر از بدن اين مغول جدا كنيد تا ديگر كسي به خانه همسايه نگاه نكند

5. صبر در مقابل آزار همسایه

در مواردی لازم است انسان در مقابل آزار و اذیّت همسایه نادان و غافل صبر نماید. امام کاظم علیه السلام فرمود: «لَیْسَ حُسْنُ الْجَوارِ کَفَّ الأَذی وَلکِنْ حُسْنَ الْجِوارِ الصَّبْرُ عَلَی الْاَذی؛ خوب همسایه داری کردن [فقط] این نیست که از اذیت خودداری کنی؛ بلکه نیکو همسایه داری نمودن این است که بر آزار و اذیت [های همسایه] صبر کنی.»

امام باقر علیه السلام فرمود:

شـخـصـی از آزار همسایه اش نزد رسول خدا(ص) شکایت کرد. حضرت او را امر به صبر نمود. بـار دیـگر نیز به شکایت آمد، حضرت باز هم او را به خویشتنداری دعوت کرد. بار سوّم آمد و شکایت خود را تکرار نمود؛ پیامبر فرمود: چون روز جمعه شود، زمانی که مردم برای نماز جمعه مـی رونـد، اثـاثیّه ات را از منزل خارج کن و بر سر راه مردم بیاور. چون از تو علّت این کار را جـویـا شـدنـد، مـاجـرای خـود را بـرای آنـان بـازگـو کـن. آن شـخـص بـه دسـتور پیامبر(ص) عـمل کرد. چون ساعتی گذشت همسایه ای که آزارش می داد، سراسیمه نزد او آمده، از او خواست، اثـاثـیـه اش را بـه منزل بازگرداند و گفت : (با خداوند عهد می کنم که دیگر تو را نیازارم.)

6. اکرام همسایه

پیامبر اکرم علیه السلام فرمود: «مَنْ کانَ یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الآخِرِ فَلْیُکْرِمْ جارَهُ؛ هر کس به خدا و آخرت ایمان دارد، باید همسایه اش را گرامی بدارد.» چرا که همه مردم بندگان خدا هستند و مؤمنین و متدیتنین آنان، قلبشان عرش الهی است و مؤمن به خدا، بنده خدا را آزار نمی دهد و دل کسی را نمی شکند.

آثار همسایه داری نیکو

1-همسایه داری نیکو، روزی را زیاد می کند.

قال ص (حُسْنُ الْجَوارِ یَزیدُ فِی الرِّزْقِ)

2-، شهرها را آباد می کند و عمرها را دراز می سازد.»پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «حُسْنُ الْجَوارِ یَعْمُرُ الدِّیارَ وَ یُنْسِی ءُ فیِ الْاَعْمارِ؛

3-آمـرزش گـنـاهـان نـیـز پـاداشـی اسـت کـه خداوند به کسانی می دهد که همسایه از آنان راضی باشد. پیامبر خدا صلی اللّه علیه وآله فرمود:

(مَنْ ماتَ وَ لَهُ جیرانٌ ثَلاثَةٌ کُلُّهُمْ راضُونَ عَنْهُ غُفِرَلَهُ)

هـر کـس بـمیرد، در حالی که سه همسایه داشته باشد و همگی از او راضی باشند، آمرزیده می شود.

انسانی که با همسایه ها خوب است و همسایه ها نیز با او خوبند، محلّه ای آرام خواهد داشت و در نتیجه، سلامتیها بیشتر و عمرها طولانی تر خواهد شد.

حق همسایگان

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «لِلْجارِ حَقُّ؛ برای همسایه حقی [بسیار[ است.» در این بخش، به اهم آنها اشاره می شود:

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره حقوق همسایه فرمود: «اِنِ اسْتَغاثَکَ اَغَثْتَهُ وَ اِنِ اسْتَقْرَضَکَ اَقْرَضْتَهُ وَ اِنِ افْتَقَرَ عُدْتَ عَلَیْهِ وَ اِنْ اَصابَتْهُ عَزَّیْتَهُ وَ اِنْ اَصابَهُ خَیْرٌ هَنَّأْتَهُ وَ اِنْ مَرِضَ عُدْتَهُ وَ اِنْ ماتَ اتَّبَعْتَ جَنازَتَهُ؛ اگر کمک خواست، کمکش کنی و اگر قرض خواست، قرضش دهی و اگر ندار شد، تأمینش کنی و اگر مصیبت دید، تغریتش گویی، اگر خیری به او رسید، به او تبریک گویی و اگر بیمار شد، به عیادتش روی و اگر از دنیا رفت، به تشییع جنازه او روی.»

و در ادامه فرمود: «وَ لا تَسْتَطِلْ عَلَیْهِ بِالْبَناءِ فَتَحْجُبَ عَنْهُ الرّیحَ اِلاّ بِأِذْنِهِ وَ اِذا اشْتَرَیْتَ فاکِهَةً فَاهْدِلَهُ فَاِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَاَدْخِلْها سِرّا وَ لا تُخْرِجْ بِها وُلْدَکَ تَغیظُ بِها وُلْدَهُ وَ لا تُؤْذِهِ بِریحِ قِدْرِکَ اِلاّ اَنْ تَعْرِفَ لَهُ مِنْها؛ و نباید خانه و ساختمان [خود را] بلندتر از او بسازی که راه هوا را بر او ببندی، مگر خود اجازه دهد و هرگاه میوه خریدی، به او هدیه بده و اگر این کار را نکردی، [لااقل ]مخفیانه به منزل ببر و مبادا فرزندانت میوه به دست از خانه خارج شوند که باعث ناراحتی فرزندان او می شود و با بوی دیگ [غذا] او را اذیّت نکن، مگر بدانی او نیز [چنان[ غذایی دارد.»

همچنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اَلْجارُ اَحَقُّ بِشُفْعَةِ جارِهِ یُنْتَظَرُ بِها وَ اِنْ کانَ غائِبا اِذا کانَ طَریقُهُما واحِدا؛ همسایه برای خرید سهم همسایه مقدم است و اگر غایب باشد، منتظر او بماند؛ در صورتی که راهشان یکی باشد.»

نه تنها همسایه در خرید خانه حق تقدّم دارد، بلکه در خرید زمین و املاک نیز حق تقدّم دارد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اِذا اَحَدُکُمْ اَنْ یَبیعَ عَقارَهُ فَلْیَعْرِضْهُ عَلی جارِهِ؛ هرکس از شما بخواهد زمین و آب خویش را بفروشد، [نخست] باید به همسایه اش عرضه کند.»

تذکر یک نکته

آنچه از حقوق بیان شد، برای عموم همسایگان است؛ ولی گاه همسایه به خاطر جهات دیگر، از حق بیشتری برخوردار است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «اَلْجیرانُ ثَلاثَةٌ فَجارٌ لَهُ حَقٌّ واحِدٌ وَ هُوَ اَدْنَی الْجیرانِ حَقّا وَ جارٌ لَهُ حَقّانِ وَ جارٌ لَهُ ثَلاثَ حُقُوقٍ؛ همسایگان سه گروه اند: همسایه ای که یک حق دارد که این گروه از همه حقّشان کمتر است، و همسایه ای که دو حق دارد و همسایه ای که سه حق دارد.»

«فَاَمَّا الَّذی لَهُ حَقٌّ واحِدٌ فَجارٌ مَشْرِکٌ لا رَحِمَ لَهُ حَقُّ الْجَوارِ وَ امّا الَّذی لَهُ حَقّانِ فَجارٌ مُسْلِمٌ لَهُ حَقُّ الْاِسْلامِ وَ حَقُّ الْجِوارِ وَ امّا الَّذی لَهُ ثَلاثَةٌ حُقُوقٍ فَجارٌ مُسْلِمٌ ذُورَحِمٍ لَهُ حَقُّ الْاِسْلامِ وَ حقُّ الْجَوارِ وَ حَقُّ الرَّحِمِ؛ امّا کسی که یک حق دارد، همسایه مشرکی است که از بستگان [انسان] نیست. برای او فقط حق همجواری است داستان کافر و همسایه مؤمن

علی بن یقطین گفت: امام کاظم علیه‌السلام به من فرمود: در بنی‌اسرائیل مردم مؤمنی بود که همسایه کافری داشت و این کافر همیشه به مؤمن مهربانی و مدارا و خوبی می‌کرد.

چون آن کافر مرد، خداوند برایش خانه از خاک مخصوص در آتش برزخ قرار داد که او را از آتش جهنم برزخ حفظ کند، و خداوند روزی به او می‌رساند.

به کافر در برزخ گفته شده: این جایگاه اثر خوبی‌ها و مهربانی که به فلان همسایه مؤمن کردی، خدا به تو بخشیده است که نمی‌سوزی .

و امّا کسی که دو حق دارد، همسایه مسلمان است که حق اسلام و حق همسایگی دارد

و امّا کسی که سه حق دارد، همسایه مسلمان خویشاوند است که حق اسلام [و مسلمان بودن] و حق همسایگی و حق خویشاوندی دارد.» محمد بن جُهم خانه‌اش را در معرض فروش گذاشت و قیمت سنگینی برایش قرار داد و آن پنجاه‌هزار درهم بود.

چون خریداران جمع شدند گفتند: خانه‌ات را به چه قیمت می‌فروشی؟ گفت: علاوه بر خانه، حق همسایه‌ام سعید بن عاص را به چه مقدار از من خریداری می‌کنید؟

گفتند: مگر همسایگی خریدوفروش می‌شود؟ گفت: چگونه فروخته نشود، همسایه شخصی اگر از او چیزی بخواهند عطا می‌کند و اگر چیزی نخواهند خودش بدون سؤال بخشش می‌کند، اگر بوی بدی می‌کنی در حق تو نیکی می‌کند!!

این سخن به سعید بن عاص رسید خوشش آمد و صد هزار درهم برای وی فرستاد و گفت: خانه‌ات را مفروش.